15
август
2023
Тоқта гепатит!
Вирусты гепатит
Вирустық гепатиттерВирустық гепатит — бұл гепатиттің 5 вирусының бірімен шақырылатын бауырдың қабынуы: A, B, C, D және E. Бұл вирустар әртүрлі жолдармен беріледі: А және Е гепатиті - ластанған тамақ өнімдері мен су арқылы; В гепатиті - қан және ағзаның басқа да сұйықтықтары арқылы;
Бұл вирустардың барлығы жіті гепатит тудырады, оған шаршау, тәбеттің жоғалуы, жоғары температура мен сарғаю тән. Ерте ем жасау нәтижесінде науқастардың көпшілігі толығымен сауыққанымен, асқындырып алған жағдайда гепатит өлімге әкелуі мүмкін. Сонымен қатар, В және С гепатитінің жұқпалары созылмалы болып, бауыр циррозы мен обырының дамуына әкеледі. Бағалау бойынша әлемде вирусты гепатиттің әртүрлі түрлерінен жыл сайын шамамен 1,4 миллион адам қайтыс болады.
Емдеу және алдын-алу
Гепатит инфекциясын қауіпсіз тамақ өнімдері мен суды (А және Е гепатиті) қамтамасыз ету, вакциналар (А, В және Е гепатиті) арқылы, донорлық қанды тексеру, стерильді инъекциялық жабдықтарды қамтамасыз ету және инфекциялық бақылау (В және С гепатиті) арқылы болдырмауға болады.
Вирустық гепатит А (ВГА)
ВГА кезінде-дәрігердің ұсынымдарын сақтау қажет, өйткені ол асқынып кетуі мүмкін (өт қабының және өт жолдарының аурулары). Вирустық гепатит А тек адамды зақымдайды. Қоршаған ортаға вирус негізінен нәжіспен түседі, жұқтырудың басты жұғу жолы - фекальдік-ауызша, сондықтан ВГА "лас қол ауруы" деп атайды.
ВГА - су, ыдыс-аяқ, ойыншықтар, жеке гигиена заттары және басқа да заттар арқылы жұғады. А гепатитінің вирусы сыртқы ортаның әсерлеріне өте төзімді: төмен және жоғары температураға сезімтал емес (60°С дейін қыздыру 30 минутқа шыдайды, 80°С температурада 5 минуттан кейін, қайнаған кезде - бірден өледі), кептіруге, көптеген химиялық заттардың әсеріне және ультракүлгін сәулеленуге төзімді.
Гигиенаның ең қарапайым ережелерін сақтамау вирустың ағзаға енуіне тікелей жол ашады. Вирус адамның аузынан түсіп, ішекте қанға сіңіп, бауырға түседі. Мұнда ол қарқынды өсе бастайды. Бауыр тінінде қабыну реакциясы басталады, өт бөлінуі бұзылады, бауыр мөлшері ұлғаяды. Өт пен билирубин қанға түседі, нәтижесінде тері мен шырышты қабат сарғаяды. Вирусты гепатитке күдіктенген жағдайда (сарғаю, зәр қара түсті, нәжіс ашық түсті, тәбеттің күрт төмендеуі, оң жақ қабырға астындағы ауырсыну) дәрігерге бару керек. Сауыққаннан кейін гастроэнтерологтың немесе гепатологтың бақылауы ұсынылады. Емдеуде маңызды рөлді дәрігер-диетолог атқарады. Диета гепатитті емдеуде өте маңызды. Тамақты күніне 4-5 рет бөлшек үлестермен қабылдау керек. Тағамнан: қуырылған, майлы және өткір тағамдар, дәмдеуіштер, тұздықтар, құймалар, жаңғақтар, саңырауқұлақтар, шұжық өнімдері, ысталған өнімдер, шоколад, халва, пирожныйлар, балмұздақ, жұмыртқа шығарылады. Вегетариандық сорпалар, қайнатылған немесе буға дайындалған тағамдар, ботқа (жақсы сұлы), картоп, ашыған сүт өнімдері, ет пен балықтың майсыз сорттары, жаңа піскен жемістер, шырындар, компоттар, морстар рұқсат етілген. Минералды газдалмаған суды сауыққаннан кейін пайдалануға рұқсат етіледі. Диетаны гепатиттен кейін кемінде 6 ай сақтау керек.
Гепатит А ауруында негізгі алдын-алу: бұл қарапайым гигиена ережелерін сақтау: Дәретханадан кейін, тамақ алдында, жұмыстан кейін, көшеден кейін қолды сабынды сумен мұқият жуыңыз. Көкөністер мен жемістерді, тіпті бақшаңыздан болса да мұқият жуыңыз. Табиғатта немесе саяжайда болғанда, қайнатылмаған суды ішпеңіз. Балаларды ерте жастан бастап жеке гигиена ережелерін сақтауға үйретіңіз.
В және С вирустық гепатиттері (ВГВ, ВГС)
Парентеральды В және С гепатиттері - әлемдегі ең таралған инфекциялардың бірі. Олардың мазасыздығы бауыр циррозына және бауыр обырына әкелуі мүмкін созылмалы қабыну процесінің дамуы болып табылады. Қауіпті жас тобы-18-39 жас.
В және С гепатиттерінің вирустары жұқтырылған қанның аз мөлшері арқылы беріледі. Жұғатын доза өте аз - бірнеше вирусты бөлшектер, ал олардың қан ағынының ішіне түсуі үшін жаралар, сызаттар, шаншулар немесе кесулер жеткілікті. В гепатитінің вирусы тек қанда ғана емес, сілекейде, ана сүтінде және науқастың немесе вирусты тасымалдаушының басқа да биологиялық сұйықтықтарында болады. В және С гепатиттері пирсинг, татуаж, маникюр, педикюр, нашар өңделген құралдармен құлақтың тесілуі кезінде орын алуы мүмкін.